Δίκτυο Ψυχοθεραπειών/ Θεραπειών μέσω Τεχνών
05/02/2024 - Less than a minute read
Με αφορμή τις εξελίξεις και αλλαγές στον χώρο της ψυχικής υγείας και του πολιτισμού, τα τελευταία χρόνια συναντήθηκαν οι επαγγελματικές ενώσεις των Ψυχοθεραπειών/ Θεραπειών μέσω Τεχνών στην δημιουργία ενός Δικτύου, το οποίο θα προωθεί και θα υποστηρίζει τις Ψυχοθεραπείες/ Θεραπείες μέσω Τεχνών τόσο στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο όσο και σε συζητήσεις με τους κρατικούς φορείς.
Το Δίκτυο Ψυχοθεραπειών/ Θεραπειών μέσω Τεχνών περιλαμβάνει τις επαγγελματικές Ενώσεις των Δραματοθεραπευτών και Παιγνιοθεραπευτών (Ένωση Δραματοθεραπευτών και Παιγνιοθεραπευτών Ελλάδας Ε.Δ.Π.Ε. και Πανελλήνια Επαγγελματική Ένωση Δραματοθεραπευτών και Παιγνιοθεραπευτών Π.Ε.Ε.Δ.Π.), των Εικαστικών Ψυχοθεραπευτών (Ελληνικός Σύλλογος Εικαστικών Ψυχοθεραπευτών, Ε.Σ.Ε.Ψ.) των Μουσικοθεραπευτών (Ελληνικός Σύλλογος Πτυχιούχων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών, Ε.Σ.Π.Ε.Μ.), των Χοροθεραπευτών (Ένωση Χοροθεραπευτών Ελλάδας Ε.Χ.Ε.), και των Ψυχοδραματιστών (υπό σύσταση Ελληνική Εταιρεία Ψυχοδράματος).
Η Δραματοθεραπεία και η Παιγνιοθεραπεία εφαρμόζονται στην Ελλάδα ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Η Ε.Δ.Π.Ε. είναι ενεργό σωματείο από το 2004 (ήδη από το 1984 λειτούργησε το πρώτο σωματείο Ελληνική Εταιρεία Dramatherapy Θέατρο και Θεραπεία) με 87 εγγεγραμμένα μέλη, ενώ η Π.Ε.Ε.Δ.Π. από το 1998 με 64 εγγεγραμμένα μέλη. Από το 2015 το μάθημα της Εισαγωγής στη Δραματοθεραπεία διδάσκεται ως μάθημα επιλογής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνέδρια και ημερίδες της Ε.Δ.Π.Ε. έχουν πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με το Ε.Κ.Π.Α., το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
Η Εικαστική θεραπεία, ως εφαρμοσμένη θεραπευτική προσέγγιση, προσφέρθηκε πρώτη φορά στην Ελλάδα, το 1980, στο θεραπευτικό πρόγραμμα του Νοσοκομείου Ημέρας του Αιγινητείου Νοσοκομείου. Το 2004, εντάχθηκε στο εντατικό ψυχοθεραπευτικό πρόγραμμα της Μονάδας Διαταραχών Προσωπικότητας, περιλαμβάνεται, ως σήμερα, στο πρόγραμμα ως συμπληρωματική ή κύρια θεραπεία και εφαρμόζεται σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο. Παράλληλα, εντάχθηκε, στο ενδονοσοκομειακό πρόγραμμα για τις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής. Το 2017, υλοποιήθηκε από το Ε.Μ.Σ.Τ. σε συνεργασία με την Α’ Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόγραμμα εικαστικής ψυχοθεραπείας. Ο Ε.Σ.Ε.Ψ. ιδρύθηκε το 2023 απαριθμώντας σήμερα 21 ενεργά μέλη, αποτελώντας στην ουσία επαναλειτουργία του παλαιότερου σωματείου, του ΣΕΘΕ, που αριθμούσε 60 μέλη και ιδρύθηκε το 2005.
Η Μουσικοθεραπεία επίσης έχει περισσότερα από 35 χρόνια ως ενεργό επάγγελμα. Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν δύο μέλη Δ.Ε.Π. και ένα μέλος Ε.Ε.Π. με γνωστικό αντικείμενο «Μουσικοθεραπεία», ενώ διδάσκονται μαθήματα μουσικοθεραπείας σε προπτυχιακό επίπεδο στα Τμήματα Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ., του Ε.Κ.Π.Α και του Ιονίου Πανεπιστημίου. Η πρώτη θέση μέλους Δ.Ε.Π. στη μουσικοθεραπεία συστάθηκε το 2011 στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας από το 2016 ξεκίνησε και υλοποιείται ως σήμερα το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μουσική και Κοινωνία με ειδίκευση στη μουσικοθεραπεία» https://www.uom.gr/mmk. Το 2022 συστάθηκε η δεύτερη θέση μέλους Δ.Ε.Π. στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Ο Ε.Σ.Π.Ε.Μ. ιδρύθηκε το 2004 και σήμερα αριθμεί 73 μέλη.
Η Χοροθεραπεία άρχισε να εφαρμόζεται στην Ελλάδα το 1987 στο Ψ.Ν.Α. Η Ένωση Χοροθεραπευτων Ελλάδας (Ε.Χ.Ε.) ιδρύθηκε το 1993 και έκτοτε συντονίζει και εποπτεύει εκπαιδευτικά προγράμματα Χοροθεραπειας και οργανώνει σεμινάρια και επιμορφωτικές δραστηριότητες για τα μέλη της και το ευρύτερο κοινό. Η ΕΧΕ είναι επίσης ιδρυτικό μέλος και πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χοροθεραπειας (E.A.D.M.T.). Σήμερα απαριθμεί περίπου 85 τακτικά και αρωγα ενεργά μέλη τα οποία εργάζονται σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές ψυχικής υγείας και αποκατάστασης καθώς και σε κέντρα απεξάρτησης. Στην Ελλάδα, η Χοροθεραπεια διδάσκεται επίσης στο Ε.Κ.Π.Α.
Το Ψυχόδραμα εφαρμόζεται στην Ελλάδα από το 1979 με επισκέπτες θεραπευτές – εκπαιδευτές από το εξωτερικό και από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 από Έλληνες θεραπευτές εκπαιδευμένους στο εξωτερικό και αργότερα και στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα λειτουργούν σήμερα συνολικά επτά εκπαιδευτικοί οργανισμοί που προσφέρουν εκπαίδευση στο ψυχόδραμα ως ψυχοθεραπευτική προσέγγιση σε πτυχιούχους ψυχολογίας, ψυχιατρικής, κοινωνικής εργασίας, εργοθεραπείας και ψυχιατρικής νοσηλευτικής. Τα τακτικά μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχοδράματος υπολογίζεται αρχικά πως θα ανέρχονται περίπου στους 40 επαγγελματίες.
Οι Ψυχοθεραπείες/Θεραπείες μέσω Τεχνών εφαρμόζονται σε κάθε τομέα της Ψυχικής Υγείας, από την πρόληψη μέχρι την επανένταξη και έχει αποδειχθεί με μελέτες και έρευνες τόσο στην χώρα μας όσο και στο εξωτερικό ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές είτε ως μεμονωμένη μορφή θεραπείες, είτε συμπληρωματικά σε πλαίσιο ψυχικής υγείας.
Μαθήματα για τις θεραπείες μέσω τεχνών προσφέρονται στην Ιατρική Σχολή, στη Σχολή Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, σε ΜΤΠΧ της Ιατρικής και της Νοσηλευτικής Σχολής ΕΚΠΑ, στο τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ.
Οι επαγγελματίες Ψυχοθεραπευτές/Θεραπευτές μέσω Τεχνών παρέχουν τις υπηρεσίες τους
– σε προγράμματα Ψυχικής Υγείας – Ιατροπαιδαγωγικές Υπηρεσίες και Συμβουλευτικά Κέντρα
– σε μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης (ξενώνες, οικοτροφεία, κέντρα ημέρας, προστατευμένα διαμερίσματα, κινητές μονάδες)
– στην απεξάρτηση (18ΑΝΩ, ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, Θησέας)
– σε κέντρα πρόληψης
– σε κλινικές και ψυχιατρικά νοσοκομεία
– σε Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία
– σε ογκολογικά νοσοκομεία
– σε Ψυχο-ογκολογικά προγράμματα για παιδιά
– σε Μονάδες Ανακουφιστικής Φροντίδας
– στην ψυχογηριατρική φροντίδα
– σε δομές σωματικής αποκατάστασης
– σε προγράμματα επαγγελματικής αποκατάστασης
– στη Δημόσια Εκπαίδευση στον Τομέα της Ειδικής Αγωγής
– σε Προγράμματα Ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης για ΑΜΕΑ
– στην Ιδιωτική πρακτική
– σε σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
– σε εταιρείες και οργανισμούς για το προσωπικό τους
– σε μεταβατικές στεγαστικές δομές
– σε χώρους φιλοξενίας προσφύγων
– σε σωφρονιστικά ιδρύματα
Οι επαγγελματίες Ψυχοθεραπευτές/Θεραπευτές μέσω Τεχνών έχουν παρακολουθήσει τις εκπαιδεύσεις που εγκρίνουν οι επαγγελματικές ενώσεις οι οποίες είναι μέλη των αντίστοιχων Ευρωπαϊκών Ενώσεων καθώς πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια (σε επίπεδο μαθημάτων, πρακτικής άσκησης, παροχής εποπτείας, προσωπικής θεραπείας των εκπαιδευόμενων) στην Ελλάδα και το εξωτερικό (σπουδές είτε ενταγμένες στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο, είτε ακολουθώντας τα κριτήρια των μεταπτυχιακών σπουδών του εξωτερικού). Πρόκειται για επαγγελματίες ψυχικής υγείας και καλλιτέχνες, που έχουν εργαστεί επαγγελματικά στο χώρο της Τέχνης ή όχι.
Η Τέχνη, σύμφωνα με την φιλοσοφία του Δικτύου αποτελεί μέσο ψυχοθεραπείας όταν εφαρμόζεται υπό το πρίσμα μιας ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης από πιστοποιημένους ψυχοθεραπευτές. Απαιτείται, επομένως, βαθιά γνώση και προσωπική θεραπεία και συνεχιζόμενη εποπτεία των επαγγελματιών Ψυχοθεραπευτών/Θεραπευτών μέσω Τεχνών στο αντικείμενο της Τέχνης που υπηρετούν.
Στόχοι του Δικτύου είναι:
- Η προστασία των επαγγελματικών δικαιωμάτων των Ψυχοθεραπευτών / Θεραπευτών μέσω Τεχνών
- Η διασφάλιση της τήρησης των αυστηρών κριτηρίων στις εκπαιδεύσεις των Ψυχοθεραπευτών / Θεραπευτών μέσω Τεχνών σε ιδιωτικό και δημόσιο επίπεδο.
- Η προστασία και υποστήριξη ζητημάτων του κλάδου της Ψυχοθεραπείας μέσω Τεχνών ενώπιον των Αρχών και αρμοδίων φορέων εσωτερικού – εξωτερικού
- Η προώθηση στις Ενώσεις- μέλη του, αλλά και στους επαγγελματίες που κάθε Ένωση υποστηρίζει, μιας κοινής ταυτότητας των Ψυχοθεραπευτών/ Θεραπευτών μέσω Τεχνών αναδεικνύοντας τη σημασία και τη θεραπευτική λειτουργία της Τέχνης στην ψυχική υγεία.
Για το Δίκτυο Ψυχοθεραπειών/ Θεραπειών μέσω Τεχνών
Ένωση Δραματοθεραπευτών και Παιγνιοθεραπευτών Ελλάδας
Πανελλήνια Επαγγελματική Ένωση Δραματοθεραπευτών και Παιγνιοθεραπευτών
Ελληνικός Σύλλογος Εικαστικών Ψυχοθεραπευτών
Ελληνικός Σύλλογος Πτυχιούχων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών
Ένωση Χοροθεραπευτών Ελλάδας
υπό σύσταση Ελληνική Εταιρεία Ψυχοδράματος
